NUMARALI
HADİS-İ ŞERİF:
حَدَّثَنَا
أَحْمَدُ
بْنُ
حَنْبَلٍ
قَالَ حَدَّثَنَا
عَبْدُ
اللَّهِ بْنُ
يَزِيدَ
قَالَ
حَدَّثَنَا
سَعِيدٌ يَعْنِي
ابْنَ أَبِي
أَيُّوبَ
قَالَ
أَخْبَرَنِي
أَبُو صَخْرٍ
عَنْ نَافِعٍ
قَالَ كَانَ
لِابْنِ
عُمَرَ
صَدِيقٌ مِنْ
أَهْلِ الشَّامِ
يُكَاتِبُهُ
فَكَتَبَ
إِلَيْهِ
عَبْدُ
اللَّهِ بْنُ
عُمَرَ
إِنَّهُ
بَلَغَنِي أَنَّكَ
تَكَلَّمْتَ
فِي شَيْءٍ
مِنْ
الْقَدَرِ
فَإِيَّاكَ
أَنْ
تَكْتُبَ
إِلَيَّ
فَإِنِّي
سَمِعْتُ
رَسُولَ
اللَّهِ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
يَقُولُ
إِنَّهُ
سَيَكُونُ فِي
أُمَّتِي
أَقْوَامٌ
يُكَذِّبُونَ
بِالْقَدَرِ
Nâfi (r.a.)'den demiştir
ki: (Hz. Abdullah) İbn Ömer'in kendisiyle mektuplaştığı Şamlı bir arkadaşı
vardı (onun kader inancını kabul etmediğini öğrenen) Abdullah İbn Ömer, O'na
(şu mealde bir) mektup yazdı.
"Senin kader
hakkında birtakım (inkarcı) sözler söylediğin (haberi) bana ulaştı.
(Binaenaleyh) sakın bir daha bana mektup yazma. Çünkü ben Rasûlullah sallallahu
aleyhi ve sellem'i:
'Benim ümmetim
içerisinde kaderi inkar eden bir takım kavimler ortaya çıkacaktır' derken
işittim."
İzah:
Bu hadisi şerif, Hz,
Nebi'in gaybe dair verdiği
haberlerdendir. Hadis-i şerifte çıkacağı haber verilen, kaderi inkâr edecek
kavim, haber verildiği şekilde çıkmıştır. İslâm tarihinde kaderi ilk inkâr eden
Vâsıl b. Atâ olmuştur. Vâsıl b. A'tâ ile başlayan ve Me'mun devrinden itibaren
Abbâsilerin resmi mezhebi haline gelen bu inkarcı mezheb, İslâm mezhebler
tarihinde "mutezile" ve "kaderiyye" ismi ile şöhret
bulmuştur.
Kelâm ulemasının
tesbitine göre bunlar kendi aralarında yirmi fırkaya ayrılırlar. İsimleri
şöyledir:
1. Vâsılıyye, 2.
Amriyye, 3. Hüzeyliyye, 4. Nazzâmiyye, 5. İsvâriyye, 6. îskâfiyye, 7.
Ca'feriyye, 8. Bişriyye,
9. Müzdâriyye, 10.
Haşimiyye, 11. Sâlihiyye, 12. Habitiyye, 13. Hudbiyye, 14. Ma'meriyye, 15.
Sümâmiyye,
16. Hayyâtiyye, 17. Cahiziyye,
18. Ka'biyye, 19. Cubâiyye, 20. Behşemiyye.[Şerh-i Akaid tercemesi, s. 13-19,
Kutluay Doç. Dr. Yaşar, Tarihte ve Günümüzde islâm Mezhebleri, s. 69-79.]